Anatomische les van Willem van der Meer

Michiel van Mierevelt

Wat je ziet

Dokter Willem van der Meer geeft een openbare anatomische les. Hij staat met het mes in de hand in het midden en heeft zojuist de onderbuik van de overleden veroordeelde opengesneden. De meest bederfelijke organen worden het eerst benoemd en dan verwijderd: een ervan ligt in de schaal die wordt opgehouden. Opvallend is dat op één persoon na niemand oplet en naar de docent kijkt: ieder moest namelijk voor zijn eigen portret betalen en wilde dan ook goed in beeld.

Het verhaal achter het werk

De voorstelling is bedacht door Michiel van Mierevelt, maar zijn zoon Pieter heeft het geschilderd. Kijk maar naar de signatuur onderaan de balustrade van het anatomisch theater. De drie personen op de achtergrond, achter de skeletten zijn leerlingen uit het atelier van Van Mierevelt. Pieter heeft ook zichzelf afgebeeld, als enige en profil. Dit groepsportret is gemaakt in opdracht van het Delftse gilde van dokters en chirurgijns; deze personen zie je op het schilderij. Het illustreert hun aanzien, maar ook de trots van de stad; Delft liep voorop in de ontwikkeling van de natuurwetenschap en de geneeskunde. De les werd gehouden in de kapel (Theatrum Anatomicum) van de Oude Kerk in Delft – het zal er niet fris hebben geroken: om de stank te verdrijven staat op de voorgrond dan ook een kaars en een geurpotje. Sommige chirurgijns hebben om dezelfde reden een takje laurier of kruiden in de hand.

De kunstenaar

Michiel Jansz. van Mierevelt was een van de meest vooraanstaande portretschilders in de 17e eeuw. Hij werd geboren in Delft in 1566 als zoon van de zilver- en goudsmid Jan Michielsz van Miereveld (1528-1612). In 1587 werd hij lid van het schildersgilde in Delft. Hij was hoofdman van het gilde in 1589/1590 en in 1611/1612. Van Mierevelt is vooral bekend als portretschilder, maar hij vervaardigde ook keukenstillevens en mythologische taferelen. Van Mierevelt portretteerde burgemeesters en bierbrouwers, maar ook de stadhouderlijke familie. Hij schilderde prins Maurits, die niet van stilzitten hield, in 1607. In 1625 werd hij tot hofschilder benoemd door Frederik Hendrik. De omvang van zijn oeuvre is enorm en wordt door sommigen op tienduizend schilderijen geschat. Dat betekent dat er iedere week drie of vier schilderijen uit zijn atelier kwamen. Een deel daarvan is gemaakt door zijn zonen, leerlingen en assistenten.

Het schilderij is afkomstig uit het oudste nog bestaande ziekenhuis (sinds 1252) van Nederland.

https://www.npostart.nl/anatomische-les-met-ria-bremer/AT_2059121