De Drentse Madonna

Jozef Israëls

Dit zie je
Op een weiland zit, onder een boom, een Drentse boerin op een bankje. Het is een simpel, houten bankje. De boerin heeft blozende wangen en is nog jong. Ze heeft eenvoudige, typisch Drentse kleding aan. Op haar hoofd draagt ze een mutsje en de mouwen van haar bloesje zijn opgestroopt. Er zit een peutertje op haar linkerknie. Waarschijnlijk is het een meisje. De moeder houdt één hand op de knieën van het kindje. Haar andere hand zien we op de onderrug van de peuter. Het kindje heeft een boeketje kleine, gele bloemen in de hand. Rond het bankje zijn ook wat bloemen te zien, vooral bij de voeten van de vrouw. Zowel de moeder als het kind kijken een beetje naar beneden. Ze lijken wel elk naar een onderhoek van het schilderij te staren. De vrouw kijkt in de richting van twee zwarte kippen. Aan beide kanten van het bankje staan wat jonge bomen. Ook staan er bomen op de achtergrond en achter die bomen is een heuvel te zien: een deel van de Hondsrug.

Het verhaal achter het werk
Jozef Israëls is af en toe in Drenthe. Hij werkt graag in en rond het dorpje Zweeloo. Waarschijnlijk heeft hij daar ook deze moeder met kind vastgelegd. Jozef noemt het werk zelf ‘de Drentse Madonna’. Hij verwijst daarmee naar Jezus’ moeder Maria. Zij is een veel gebruikt ‘thema’ in de schilderkunst. Je kunt deze eigentijdse Madonna zien als een eerbetoon aan de provincie Drenthe. Op het wapen van Drenthe is namelijk Maria te zien die haar zoontje op precies dezelfde knie vasthoudt. Jozef Israëls liet overigens ooit in een interview weten dat hij niet bewust die vergelijking wilde maken. Het kunstwerk zwerft jarenlang rond, vooral in Amerikaanse privécollecties. Uiteindelijk belandt het kunstwerk in Praag. Hoofdconservator Annemiek Rens van het Drents Museum spoort de Drentse Madonna op en gelukkig laat de eigenaar vrij snel blijken dat hij het schilderij wil verkopen. In 2018 wordt het werk eigendom van het museum.

Waarom uitgekozen voor Art Rocks?
Het is zo’n lekker rustgevend tafereeltje en er zit een mooi verhaal achter het schilderij.

Over de kunstenaar
Jozef Israëls wordt op 27 januari 1824 geboren in Groningen. Zijn ouders zijn eenvoudige, Joodse mensen. Al snel is duidelijk dat Jozef talent heeft voor tekenen en schilderen. Vanaf zijn elfde krijgt hij schilder- en tekenles van gerenommeerde leraren. Op zijn achttiende vertrekt hij naar Amsterdam om daar zijn techniek te verbeteren. Ook neemt hij les in Duitsland en Parijs. Na de trip naar de Franse hoofdstad en ontmoetingen met enkele jonge ‘schilders van Barbizon’ legt Jozef vooral het eenvoudige vissersleven van Katwijk en Zandvoort vast. Hij komt in die laatstgenoemde plaats per ongeluk terecht om te herstellen na een tijd ziek te zijn geweest.

Jozef maakt ook landschappen en schilderijen die in het teken staan van het Jodendom. Met zijn beste vriend, de schilder Hendrik Willem Mesdag (ook een Groninger), richt hij de Hollandsche Teekenmaatschappij op. Beide kunstenaars maken regelmatig reisjes naar het noorden van Nederland. Isaac, Jozefs zoon, wordt ook schilder. Jozef leidt hem grotendeels zelf op.

Naast schilder en tekenaar is Jozef ook schrijver. Hij schrijft onder het pseudoniem J. Maalman. Op 12 augustus 1911 overlijdt hij.