Wij gebruiken cookies om het gebruik van de website te analyseren en het gebruiksgemak te verbeteren.
Accepteren Meer weten ? Niet accepteren

Zelfportret met aapje

Frida Kahlo / Drents Museum / 1945

Terug naar kunstwerken

Frida Kahlo

Dit zie je
Het gezicht van kunstenares Frida Kahlo en een deel van haar kleding. Onderin het schilderij ligt Frida’s Mexicaanse naakthond Señor Xolotl. Links zien we het kopje van een zwart spinaapje en aan de rechterkant is een eeuwenoud beeldje geschilderd. Een zittend mannetje, gemaakt voor de tijd dat de Spanjaarden in 1517 Mexico veroverden. Frida, de dieren en het beeldje zijn met een lint ‘losjes’ aan elkaar verbonden. Het lint is linksboven om een grote spijker gekringeld.

Het verhaal achter het werk
In het jaar dat Frida Kahlo dit schilderij maakt (1945), gaat het erg slecht met haar. Als zesjarig meisje krijgt ze polio. Als gevolg daarvan blijft haar rechterbeen in groei achter bij haar linkerbeen. Op haar achttiende is Frida betrokken bij een zeer ernstig busongeluk. Ze schommelt op het randje van de dood en heeft meerdere verschrikkelijke verwondingen. Er volgen tientallen operaties. Uiteindelijk moet zelfs haar rechteronderbeen geamputeerd worden. Sommige operaties mislukken, waardoor ze altijd pijn heeft. 1945 is een rampjaar. Frida’s relatie met de kunstenaar Diego Rivera is tot een dieptepunt gedaald. Daarbij zijn de extreme vermoeidheid, de angst en de pijn ondraaglijk en is ze ondervoed en erg mager. Frida’s huisarts schrijft absolute bedrust voor, inclusief dwangvoeding. Iedere twee uur krijgt de kunstenares via een trechter in haar mond gepureerd, vet voedsel toegediend. Op één van de schilderijen die ze in 1945 maakt, schrijft ze op de achterkant: ‘niet de minste hoop blijft voor mij’.

Op Zelfportret met aapje zie je niet dat Frida lijdt. Ze kijkt ons stoïcijns en zelfverzekerd aan. Met haar haardracht en kleding verwijst ze naar de stoere inheemse vrouwen uit het zuidoostelijke Tehuantepec. Vrouwen zijn daar in vele opzichten de baas. Ze bespotten zelfs mannen in het openbaar en ze halen -net als Frida- hun gezichtsbeharing beslist niet weg. Frida zet haar doorlopende wenkbrauwen en haar snor zelfs regelmatig wat aan met behulp van een kohlpotlood.

De hond en het spinaapje, die ook op het schilderij te zien zijn, geven ons een inkijkje in Frida’s wereld. In de tuin van haar huis (het Blauwe Huis in Coyoacán) hield Frida meerdere aapjes. Ze komen vaak voor in haar zelfportretten en staan symbool voor de kinderen die ze niet kon krijgen vanwege de gruwelijke verwondingen die ze had als gevolg van het verkeersongeluk.

De Mexicaanse naakthond en het beeldje aan de rechterkant staan symbool voor Frida’s voorliefde voor precolumbiaanse voorwerpen en voor de periode waarin er nog geen Europese overheersing was. Ze zeggen ook iets over Frda’s statement om de eigen identiteit te behouden en te tonen. Het hondje heet Señor Xolotl. In de Azteekse mythologie is Xolotl de god van het vuur en de pech. Ook begeleidt hij mensen naar de dood.
Met behulp van een lint is Frida verbonden met de dieren en met het beeldje, oftewel: ze verbindt zichzelf met alles wat er speelt in haar leven en wat haar bezighoudt.

Waarom uitgekozen voor Art Rocks?
Dit schilderij is krachtig. Frida maakte vijfenvijftig zelfportretten en vooral in deze is haar eigen wereld bijzonder goed en scherp vertegenwoordigd.

Bijzonder weetje
Soms zit er jaren tussen de zelfportretten. Toch verandert het uiterlijk van Frida op die portretten nauwelijks. Daarbij gedraagt Kahlo zich vaak jongensachtig. Als puber voetbalt, worstelt en bokst ze. Ook draagt ze regelmatig mannenkleren waaronder een driedelig pak met wandelstok.

Over de kunstenaar
Frida Kahlo is geboren in Coyoacán, Mexico City op 6 juli 1907. Ze fantaseert daar op latere leeftijd vaak drie jaar bij. 1910 is namelijk het jaar van de Mexicaanse Revolutie en Frida voelde zich sterk verbonden met deze gebeurtenis die een nieuw tijdperk inluidde. Haar vader is Guillermo Kahlo, een Joodse man van Hongaarse komaf. Hij legt als fotograaf, in opdracht van de Mexicaanse staat, het culturele erfgoed vast. Frida’s jeugd kent veel tegenslag. Ze moet haar droom om een van de eerste vrouwelijke artsen van Mexico te worden opgeven. Frida begint met tekenen en schilderen om alles te verwerken wat haar is overkomen. Ze is grotendeels autodidact. In 1929 trouwt ze met de bekende en veel oudere schilder Diego Rivera. Een moeizame relatie volgt. In 1954 overlijdt Frida Kahlo. Waarschijnlijk maakt ze zelf een eind aan haar leven.

Noot
De grote Frida Kahlo-tentoonstelling is vanwege het coronavirus een jaar uitgesteld. Wel dagen wij jullie uit om een soundtrack te maken bij dit kunstwerk dat je vanaf oktober 2021 kunt zien in het Drents Museum. We zullen bij de museumronde Zelfportret met aapje geprint of als projectie laten zien.

Informatie

Frida Kahlo, Zelfportret met aapje, 1945, olieverf op doek op masoniet. Collection Museo Dolores Olmedo, Xochimilco, Mexico © 2020 Banco de México, Fideicomiso Museos Diego Rivera y Frida Kahlo. Av. 5 de Mayo 2, col. Centro, Cuauhtémoc, 06000, Ciudad de México/ Reproduction authorized by El Instituto Nacional de Bellas Artes y Literatura, 2020

Te zien 
De tentoonstelling Viva la Frida! - Leven en werk van Frida Kahlo - najaar 2021

Editie
2020

Tags

1945 Mens Maatschappij Figuratief Schilderij Icoon Kracht Vrouwenemancipatie Mexico Imago Identiteit Lijden Gender Selfie Eigen wereld Cultureel erfgoed Androgynie

Drents Museum

Link naar collectie

Deel dit kunstwerk




Inzendingen

Gerelateerde Kunstwerken

Stem op deze act

Vul je naam en emailadres in om te stemmen. Je zal een email ontvangen met een link om je stem te bevestigen. Per ronde mag je één keer stemmen.


Stemmen Toch maar niet