Preparations

Roy Villevoye

Dit zie je
We zien een levensechte Asmat man uit Nieuw Guinea, die een gigantische houten constructie in de vorm van een kruis in zijn handen draagt. De man lijkt levensecht en heeft een indringende blik, waarmee hij de bezoeker rechtstreeks lijkt aan te kijken. Er zitten gaten in zijn groezelige tanktop, moddervlekken op de feloranje Adidas-sportbroek en zijn vieze voeten staan bloot op de houten vloer – details met een precisie weergegeven die normaal is voorbehouden aan beroemdheden of heiligen.

Het verhaal achter het werk
In 1992 bracht Roy Villevoye voor het eerst een bezoek aan Nieuw-Guinea. Het westelijk deel daarvan behoorde tot 1962 tot het Koninkrijk der Nederlanden, een periode waarin het bekeren van de oorspronkelijke bevolking tot het christendom een belangrijke rol speelde. Sindsdien is Villevoye vele malen naar het gebied teruggekeerd en maakte hij uiteenlopende kunstwerken over en met de vrienden die hij daar opdeed. De draai die Villevoye met zijn kunst aan het gesprek over 'the other' wil geven, zo vertelt hij in een interview met Rob Perrée, is het denken in termen van ‘ik en hij’, in plaats van ‘wij en zij’.

Inhoudelijk lijken in het werk Preparations niet alleen verschillende culturen tegenover elkaar te staan - namelijk de Asmat man te midden van 15e en 16e eeuwse christelijke altaarstukken, zoals het beeld in Museum De Lakenhal is opgesteld - er lijkt ook sprake te zijn van tegengestelde belangen. De christelijke missie van de kolonialisten in de 20e eeuw betekende deels een einde aan de oorspronkelijke Papoeatradities. Het levensgrote kruis verwijst dus misschien naar Jezus’ dood die de (christelijke) mensheid van zijn zonden verloste. Maar ook de Asmat geloven dat leven alleen mogelijk is via de doden. Is hun opvatting over de invloed van de dood op het leven zo anders dan die op de westerse, middeleeuwse panelen? Een eenduidig antwoord daarop hebben we niet, maar wat we wel zeker weten, is dit: het beeld roept nieuwsgierigheid op en nodigt de kijker uit om tot nieuwe interpretaties te komen door middel van het combineren van kunstwerken uit verschillende tijden, culturen en contexten.

Waarom uitgekozen voor Art Rocks?
Er is geen kunstwerk in Museum De Lakenhal dat zo veel vragen oproept als het werk Preparations van Roy Villevoye. Wie is deze man en waar komt hij vandaan? Waarom houdt hij een houten kruis in zijn handen? En waarom staat hij hier in het museum, om door ons zo minutieus, op het onbehoorlijke af, bekeken te worden? De ontmoeting met deze onbekende persoon trekt alle betekenisregisters open – en dat maakt een vertaling ervan in muziek extra interessant.

Bijzonder weetje
De sculpturen van Villevoye bestaan vaak uit zeer realistische mensfiguren. De man die model stond voor Preparations kent Villevoye persoonlijk. In de film Phantom is hij aan het werk te zien in een oerwoud. Papoeamannen kappen een boom en vertimmeren het hout tot een kruis. Met een provisorische doornenkrans op zijn hoofd sleept de man in oranje sportbroek het kruis vervolgens door het oerwoud, hetzelfde kruis dat hij nu in Leiden vasthoudt.

Over de kunstenaar
Roy Villevoye (Maastricht, 1960) is een Nederlands beeldend kunstenaar en werkt met (video-)films, installaties, fotografie en sculpturen. Villevoye volgde van 1979 tot 1984 de Rijksakademie in Amsterdam, waaraan hij later als adviseur is verbonden. Van 1984 tot 1990 werkte hij als assistent van de Amerikaanse minimalistisch-conceptuele kunstenaar Sol LeWitt. Sinds 2012 is Villevoye ook supervisor voor PhDArts - een doctoraatstraject voor beeldend kunstenaars, verbonden aan Universiteit Leiden. Tot 1990 werkte hij vooral als schilder. Tijdens een eerste reis, in 1992, naar het Indonesische Papua werd vooral fotografie, en later ook film een belangrijk medium.