Rustende boer

Kunstwerk door Jan Toorop

Wat zie je?

Rustende boer met spade is een van de zeldzame werken in olieverf die van Toorop uit zijn Nijmeegse jaren bekend zijn. Hij maakte het kleurrijke schilderij in de eerste maanden van 1909. Toorop schilderde een boer, zittend in het veld, met een spade in een van zijn opvallend grote handen. Met afgezakte schouders en een naar beneden gerichte blik straalt de man vermoeidheid uit na een dag van zwaar werk op het land. Toorop had een voorkeur voor heldere, contrasterende kleuren: violet, groen, geel, roze en lichtblauw. In de zomers belichte achtergrond is rechts een meisje in boerendracht zichtbaar.  

Waar gaat het over?

De thematiek van de werkende mens komt voort uit Toorop's sociale engagement en sluit aan bij andere tekeningen en schilderijen uit deze periode, zoals De Houthakker uit 1905 (Gemeentemuseum, Den Haag). De expressieve, korte, brede penseelstreken zijn typerend voor zijn schilderstijl in deze jaren. In deze grove toets weerklinkt ook het werk van Vincent van Gogh, door Toorop bijzonder bewonderd. 

Over de kunstenaar

In oktober 1908 schreef Jan Toorop (1858 - 1928) aan zijn Nijmeegse vriend de wijnhandelaar Anthonij Nolet: "Gij moet weten wij denken erover de wintermaanden in Nijmegen door tebrengen, daar ik zelf zoo verbazend slecht tegen de Amsterdamsche lucht kan. Ik heb daar altijd last van die leelijke atmosfeer, malaria-achtig, en voel me daar steeds zwak en lusteloos voor te arbeiden. Ik wil gaarne in Nijmegen zoo’n huisje zien te vinden (huren) met een tuin, waarin ik een atelier kan laten zetten. Gij weet soms niet iets voor mij, niet in de stad maar liefst in de buitenwijken. Ik vind Nijmegen zoo’n heerlijk klimaat."

Korte tijd later betrokken Jan Toorop, zijn echtgenote Annie Hall en hun dochter Charley het huis Barbarossastraat 20, gelegen op de stuwwal in Nijmegen-Oost. Acht jaar, tot hun vertrek naar Den Haag in 1916, zouden zij in de Waalstad blijven wonen. In Nijmegen werd Toorop op handen gedragen. Dankzij Nolet kwam hij in contact met kunstenaars, musici, geestelijken en kunstminnende detailhandelaren. Al snel vormde hij de spil van een lokaal artistiek netwerk. De roem van de vijftiger Toorop reikte echter tot ver over de stadsgrenzen. Vooral met zijn tekeningen en de talloze reproducties naar zijn werk wist hij een breed publiek te bereiken. Schilderen deed hij in deze periode nauwelijks. (Poerworedjo (Java ) 1858 - 1928 Den Haag)

"Ik kan zelf zoo verbazend slecht tegen de Amsterdamsche lucht. Ik heb daar altijd last van die leelijke atmosfeer [...] Ik wil gaarne in Nijmegen zien te vinde. Ik vind Nijmegen zoo'n heerlijk klimaat" Jan Toorop (brief uit 1908)